Sunday, September 7, 2014

'కుక్కపిల్ల', 'అగ్గిపుల్ల', 'సబ్బుబిళ్ళ' మీద రాసేదే కవిత్వమా?


శ్రీమదజ్జాడ ఆదిభట్ల నారాయణ దాసు గారి 150వ జయంతి సంవత్సరం ముగిసింది. ఆమహనీయుని 150వ జయంతిని (కేంద్ర) సాహిత్య అకాడమి సంస్మరించాలా లేక సంగీత నాటక అకాడమి సంకీర్తించాలా అనే మీమాంసలో ఆ రెండు అకాడమీలు పడ్డాయని ఆ మధ్య ఒక తెలుగు దినపత్రికలో వచ్చిన వ్యాసంలో వ్రాసారు. కుకపిల్ల’, ‘అగ్గిపుల్ల’, ‘సబ్బుబిళ్ళమీద రాసే కవిత్వానికి పట్టం కట్టేసే సాహిత్య అకాడమికి నారాయణ దాసుగారి హరికథలలొ సాహిత్యంకనపడకపోవడంలో ఆశ్చర్యం లేదు మరి!  

ఆదిభట్ల నారాయణ దాసు గారి పేరు వినగానే ముందుగా మనకు స్ఫురించేది హరికథా పితామహుడు”! చేతిలో చిడతలు, మెడలో పూలమాల, బంగారు గొలుసు, ముంజేతికి సువర్ణ ఘంటా కంకణం, ఎడమ కాలికి గండపెండేరం, అధోభాగాన పట్టు పీతాంబరం - ఆరడుగుల ఆజాను బాహుడు అయిన దివ్యసుందర విగ్రహం, మనకు కళ్ళకు కట్టినట్టు కనిపిస్తుంది. అవును, అయన హరికథకు సృష్ట్తికర్త. మానవ జాతికి భక్తి, జ్ఞాన, మోక్ష మార్గములను ప్రబోధించే లక్ష్యంతో అయన హరికథను సృష్ట్తించారు. తాను సృష్టించిన హరికథను తన మృదు, మధుర మేఘగంభీర స్వరంతో పాడి, ఆ హరికథలలోని పాత్రలను అభినయించి, సుమారు ఆరు సుదీర్ఘ దశాబ్దాలు ప్రేక్షకుల హృదయాలలో నర్తించిన ఆయన అమరుడు, చిరస్మరణీయుడు. అయితే హరికథ సృష్టి, సంగీత, సాహిత్యాలలో, ప్రదర్శన కళలలో ఆయన కనపరచిన ప్రతిభా పాటవాలలో ఒక చిన్న భాగం మాత్రమే.   

ఆదిభట్ల నారాయణ దాసు గారు, అష్టభాషలలో పండితుడు. సంగీత సాహిత్యాలలో అసమాన ప్రతిభావంతుడు. తెలుగు, సంస్కృతము, అచ్చ తెలుగులలో అనేక గ్రంధాలు రచించారు. అందులో కావ్యాలు, ప్రబంధాలు, సంగీత ప్రబంధాలు, వేదాంత గ్రంధాలు, అనువాదాలు, హరికథలు, రూపకాలు, పిల్లల నీతికథలు, ఉన్నాయి. అచ్చమైన తెలుగును వాడుకలోనికి తీసుకు వచ్చి ప్రచారం చేయాలనే సదుద్దేశంతో ఆయన సీమ పల్కు వహిఅనే పేరుతొ అచ్చతెలుగు – తెలుగు నిఘంటువును రచించారు. ప్రేక్షకులను రంజింప చేయగల దేవదత్తమైన మధుర గంభీర స్వరం అయన స్వంతం. ఏక కాలంలో అయిదు, ఆరు తాళాలు ప్రదర్శించగల లయ-తాళజ్ఞాన ప్రతిభ ఆయనకు దేవుడిచ్చిన వరం.

అయన ప్రదర్శించిన అష్టావధానాలలో, గ్రీకు భాషలో వ్యస్తాక్షరి, మూడు తాళాలకు సమన్వయించి కీర్తనను పాడడం, ఆంగ్లభాషలో ప్రసంగం మొదలైన, ఇతర అవధానులు ప్రదర్శించని అంశాలు ఉండేవి. అందుకే దానిని అసాధ్య-అష్టావధానంఅనీ సంగీత అష్టావధానంఅనీ పిలిచేవారు.

దాసుగారు ఆంగ్ల, పారశీక భాషలనుండి తెలుగులోనికి అనువదించారు. ఋగ్వేద మంత్రాలను అచ్చతెలుగులోనికి అనువదించి స్వరపరిచారు. తెలుగు, సంస్కృత భాషలలో అయన రచించిన దశ విధ రాగ నవతి కుసుమ మంజరితొంభై రాగాల మాలిక; అపూర్వము, అనన్యసామాన్యమైన ఆయన వాగ్గేయకార ప్రతిభకు నిదర్శనము.

చెళ్ళపిళ్ళ వేంకట శాస్త్రి గారు ఆయనను పుంభావ సరస్వతిఅని కీర్తించారు. సంగీత, సాహిత్యాలను సరితూచిన త్రాసు, ఆదిభట్ల నారాయణ దాసు!అన్నాడు శ్రీ శ్రీ. హిందుస్తానీ రాగాల ఆలాపనలో తన ప్రావీణ్యాన్ని ప్రదర్శించి, అయన రబింద్రనాథ్ టాగోర్ గారి ప్రశంసలు అందుకున్నారు; మైసూరు మహారాజా వారి పురస్కారాలు అందుకున్నారు. విజయనగరం మహారాజు ఆనంద గజపతి రాజు గారు ఆయనకు ఇంతకూ ముందెప్పుడూ, ఏ పండితునికీ లభించని సన్మానం చేయాలనే సంకల్పంతో దక్షిణ భారతంలోనే మొదటిదైన సంగీత కళాశాలను స్థాపించి, దానికి ఆయనను మొట్ట మొదటి అధ్యక్షులుగా నియమించారు.  

ఆనాటి సంగీత, సాహిత్య పండిత లోకం ఆయనను సంగీత సాహిత్య సార్వభౌమ”, “పంచముఖి పరమేశ్వర”, “లయబ్రహ్మమొదలైన బిరుదులతో సత్కరించింది. బ్రహ్మరధ సన్మానాలూ, గజారోహణలూ ఆయనను వరించాయి. సంస్కృతభాషలో అద్భుతమైన పదజాల, వ్యాకరణ ప్రజ్ఞ ఉన్న ఆయనకు తెలుగు భాష అంటే చాల మక్కువ. అందుకే తనకు డెబ్భై అయిదవ ఏట, సన్మానం చేసి బిరుదు ప్రదానం చేస్తానని కోరిన భారతి తీర్థ అనే సాహిత్య, సంస్కృతీ సంస్థకు, తనకు ఇచ్చే బిరుదు తెలుగులో ఉండాలని షరతు విధించారు. ఆయన తెలుగు భాషాభిమానాన్ని గౌరవించిన ఆ సంస్థ ఆట పాటల మేటిఅనే బిరుదు ప్రదానం చేసింది. 

Wednesday, August 27, 2014

HARIKATHA PITAMAHA

By Ganti Savitri Devi

Once upon a time,
There lived a man sublime;

There was music in his voice,
To the listeners’ hearts’ rejoice;

His fingers on the Veena’s strings,
Swayed us on to blissful springs;

His music had charm to bring in rain,
He made ‘Harikatha’ supremely reign;

His cute ditties and sweet melodies,
Told His stories, sang His glories;

He pranced and danced
In rhythm and rhymes;

He walked and talked
For Him of all times;

Readily, languages became his own,
For his memory too, he was well-known;

From his heart, gushed poetry,
As a mountain stream pours free;

In him, all arts cheerfully met
There can never be another like him, I bet;

He was Light to the sight,
And to hearts, Delight;

Him those who saw,
To him bowed in awe;

And he bowed to none,
But to the mighty One;

In great exhilaration,
Voices declared in unison;

‘Goddess of learning descended,
And took his form, splendid’;

Adibhatla  Narayana Das, his name,
An emperor in music and literature in fame;

He and his, His stories,
Shine in Time’s Glories.


(Excerpted from Drops in Rain)

Wednesday, April 23, 2014

The Sesquicentennial in America


The ‘Pandit Srimadajjada Adibhatla Narayana Das Sesquicentennial’ is being celebrated in many places in India. In the US too it was celebrated in  Sri Mahalakshmi  Temple, Delaware on April 19, 2014. It was marked as a part of the local Telugu community’s Telugu Ugaadi celebrations.

The following leading members of the Telugu community actively supported the celebration: Sri Patibanda Sharma, President of the Temple committee; Sri Bal Reddy and Sri Saripalli Sharma who spoke about Pandit Narayana Das and his literature. 

Participants in the concert: Rama Devi Surampudi, Sunitha Varma, Sobha Nagendra Kumar Ayalasomayajula (Lecturer),
Usha Kuppa, Geetha Pamulapati, Pavana Mamidala, Sujatha Vijaya Kumar & Sruthi Medisetti
Here are some keetanas from the concert:


Keertana: 'Nikhilasrita Sukhadaayaka': Harikatha: Bhakta Markandeya. Ragam: Bhupala; Talam: Rupaka


Keertana: 'Sarada Sadaa': Harikatha: Harikathaamrutam Ragam: Khamach. Talam: Rupaka


Keertana: 'Saami Raavademi Rayo': Harikatha: Rukmini Kalyanam

Thursday, September 19, 2013

Sangeetha Jagruthi Institutes ‘The Pandit Adibhatla Narayana Das Memorial Award’



Sangeetha Jagruthi, a music and cultural organisation of Bengaluru celebrated Pandit Narayana Das' sesquicentennial on September 5 on a grand scale, in a sabha held in the Bangalore Gayana Samaja auditorium. The organisation instituted a national award in the name of Sri Adibhatla Narayana Dasu. The first award was given away to Dr. Srikantham Nagendra Sastry a well known Karnatic Music exponent by ‘Kalatapasvi’ Sri K. Viswanath the famous film maker who made a number of films with classical music and dance as the backdrop of their storyline. Sri A. V. Rajtrinath, the founder of Sangeetha Jagruthi infomed that the ‘The Pandit Adibhatla Narayana Das Memorial Award’ which carries a citation and a cash award of Rs 1,00,000/- would be given away to an eminent exponent in the fields of Karnatic Music or Harikatha every year. 




Here is a selection of photos from the function:



Monday, September 16, 2013

The Sesquicentennial Begins


Pandit Narayana Das' 149th birth anniversary (August 31, 2013) marks the beginning of his sesquicentennial year. AP Government's Department of Culture and Tirumala Tirupathi Devasthanams are orgainising year-long celebrations. 

The TTD's celebrations of the 150th birth anniversary began with a week-long seminar in Tirupathi on September 1, held in the Mahati Auditorium. Each day of the seminar was marked by a paper presentation on one aspect of Pandit Narayana Das' oeuvre and performance of a Hari Katha written by him. 

On September 4 (Pandit Narayana Das' birth day as per Telugu calendar), famous film director Sri K. Viswanath unveiled a statue of the great man in the premises of Sri Venkateswar Music and Dance College. 

The poster outside Mahati Auditorium, Tirupathi 
The poster outside Mahati Auditorium, Tirupathi
The venue of the seminar
The venue of the seminar
The venue of the seminar
Pandit Narayana Das' statue ready for inauguration
K Viswanath walking in to unveil the statue
Pandit Narayana Das' statue
K Viswanath speaking after unveiling the statue.
M G Gopal, Executive Offiver, TTD also seen in this picture. 
K Viswanath speaking after unveiling the statue
M G Gopal, Executive Officer, TTD addressing the media.
Also seen in the picture: K Viswanath (L).
K Viswanath speaking after unveiling the statue
K Viswanath addressing media after unveiling the statue
M V Simhachala Sastry addressing invitees after statue inaguration
K Viswanath addressing invitees after statue inaguration
Prayer before the seminar began on Septemeber 5
U Raja Rajeswari Devi presenting her paper:
"Purnapurushudu, Srimadajjada Adibhatla Narayana Dasu"
Seen on the stage: Sri Ravva Srihari, Editor, TTD Publications &
Smt. Challa Prabhavathi Deekshitulu, Principal S V Music & Dance College

Saturday, September 7, 2013

హరికథ ఎలా ఉండాలి?

హరికథ స్వరూప, స్వభావలెలా ఉండాలో వివరిస్తూ నారాయణ దాసుగారు ఆంధ్ర పత్రిక 1911 ఉగాది ప్రత్యెక సంచికలో హరికథ అనే వ్యాసం వ్రాసారు. అందులోనిది ఈ పద్యం:   
ఘన శంఖమో యన గంఠంబు పూరించి
మేలుగ శ్రుతిలోన మేళవించి
నియమము తప్పక నయ ఘనంబుల బెక్కు
రాగ భేదంబుల రక్తి గొల్పి
బంతు లెగిర్చిన పగిది కాలజ్ఞతన్
జాతి మూర్చన లొప్ప స్వరము పాడి
చక్కని నృత్యము సర్వరసాను కూ
లంబుగాగ నభినయంబు చేసి
స్వకృత మృదు యక్షగాన ప్రబంధసరణి
వివిధ దేశంబులం బిన్నపెద్దలు గల
పలు సభల హరిభక్తి నుపన్యసింప
లేని సంగీత కవితాభి మాన మేల